İnmemiş Testis
İnmemiş testis, testislerin olmaları gereken yer olan skrotumda olmamaları durumudur. Yenidoğan erkek bebeklerin rutin yapılan fizik muayeneleri sırasında fark edilir. Her 100 yenidoğanın 3-4’ünde inmemiş testis olabilir, prematüre yani haftasına göre erken doğan bebeklerde daha fazla görülmektedir.
Yenidoğan döneminde inmemiş testisi olan bebeklerin yarısında ilk üç ay içinde testisler skrotuma iner. Bebekler 6-12. aylarına geldiklerinde eğer hala inmemiş testisleri varsa, artık testislerin skrotuma inmesi beklenmez. İnmemiş testisi olan 100 çocuktan 1 ya da 2’sinin tedavi edilmesi gerekmektedir.
İnmemiş testis ile retraktil yani utangaç testislerin ayrımının yapılması önemlidir. 6 aylık erkek bebekte soğuk ya da korku etkisiyle gelişen refleks ile testisler geçici olarak yukarıya doğru yer değiştirebilirler. Normal zamanda skrotumda olan testislerin tedavi gerektiren bir durumu yoktur. Gerçekten inmemiş testis varlığında tedavi gerekir. Üroloji uzmanı tarafından yapılan muayenede bu durum rahatlıkla ayırt edilebilir.
Yenidoğanlarda ele gelmeyen ya da inmemiş testislerin varlığında, beraberinde hipospadias gibi cinsel gelişim bozukluğu tespit edilmişse mutlaka acil endokrinolojik ve genetik incelemenin yapılması gereklidir.
Testislerin sperm üretebilmesi için vücut ısısından 2-3 derece daha düşük ısıda olması gerekir. Skrotum vücut ısısından daha düşük sıcaklıkta olup, testisler için ideal yerdir. Bu yüzden skrotuma inmeyen testislerin sperm üretiminde bozukluk olabilir. Testisler sıcak ortamda kaldıkça spermlerin normal gelişim şansı düşer.
İki taraflı testislerin etkilendiği durumlarda infertilite beklenen bir sonuç olabilmektedir. İnmemiş testisi olan vakalarda infertilite yanında testis kanseri ve testis torsiyonu görülme sıklığı da normal toplumdan fazladır. Bu durum inmemiş testisin erkenden tanınıp, tedavi edilmesinin ne derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Testis nedir ?
Testisler, erkeklerde skrotum içerisinde sağlı sollu yerleşim gösteren organlardır. Her erkekte iki adet testis bulunur. Testis erkek seks hormonu olan test**ronun ve spermin üretildiği organdır. Çocuklukta testislerde bulunan spermler bazı aşamalar sonrasında ergenlikte olgun sperm haline ulaşırlar.
Skrotum nedir?
Skrotum erkeklerde penisin hemen altında kese benzeri bir yapı olup, içerisinde 2 adet testis yer alır. Skrotumun vücut dışında olması, testislerin vücut içi ısısından daha düşük bir sıcaklıkta saklanmasını sağlar. Sperm üretimi vücut ısısında gerçekleşmez.
İnmemiş testis nedir?
Anne karnındaki erkek fetüste gelişimin erken döneminde normal testisler oluşur. Fetüsün karın alt bölgesinde oluşup, gebelik haftası ilerledikçe karında aşağıya doğru ilerleyip skrotuma inerler. Gebelikte yapılan detaylı ultrasonda 28. haftaya kadar testisin inişi gözlenemez, sadece karın içinden iç inguinal halkaya hareketi görülebilir.
Salgılanan hormonların etkisiyle 28-40. gebelik haftaları arasında testislerin skrotuma inişi tamamlanmış olur. Testisler skrotumun alt bölümüne esneyebilme özelliğine sahip olan dokular aracılığıyla tutunurlar.
Gerçek inmemiş testis, testisin anne karnındaki gelişim süresince skrotuma inmesi için gereken yol üzerinde olup skrotuma ulaşamaması durumudur. Testislerin bulunduğu yere göre, muayene sırasında ele gelebilmelerine göre inmemiş testislerin sınıflandırılması yapılır.
İnmemiş testis çeşitleri nelerdir?
İnmemiş testisler öncelikli olarak palpe edilebilen (muayenede ele gelen), ve palpe edilemeyen olarak iki grupta değerlendirilir. İnmemiş testislerin %80’i palpe edilebilirler. İnmemiş testiste tedavi ve takip testislerin yerine ve durumuna göre değişkenlik gösterir.
-
Palpe edilebilen testisler
-
Gerçek İnmemiş Testis
-
Ektopik Testis
-
-
Palpe edilemeyen testisler
-
Karın içi yerleşimli testisler: Palpe edilemeyen testislerin %50-60’ını oluştururlar. Sıklıkla iç inguinal halkaya yakın yerleşimli olup, böbrek etrafında, ön karın duvarı etrafı ve idrar kesesi arkasında da olabilirler.
-
İnguinal yerleşimli testisler
-
Ektopik testis
-
Testis yokluğu (testis agenezisi ve kaybolan testis sendromu)
-
-
Ektopik testis nedir?
Testislerin karın içinden skrotuma inişi sırasında, testisin doğru yol hattında ama skrotum dışında kalmasıdır. İnguinal kese yüzeyinde, suprapubik bölge (genital bölgenin üstü), femoral kanal, penis, genital bölge-perine gibi bölgelerde testis varlığı saptanır.
Tüm inmemiş testis vakalarının %1’den azını oluştururlar. Ektopik testisin kendiliğinden skrotuma inmesi beklenmez. Tedavide cerrahi müdahale gerekir.
Testis yokluğu nedir?
Erkek bebekte hiç testis dokusunun olmaması durumudur. İnmemiş testisi olan erkek çocukların %4’ünde tek testis (monorşdizm), %1’inde iki taraflı testis yokluğu (anorşidizm) olabilir. Anne karnında testis gelişiminin hiç olmaması (testiküler agenezis) ya da anne karnında testis torsiyonu sonucu oluşan atrofiye bağlı olarak testis dokusu oluşumu sağlanamaz.
Testis torsiyonu nedeniyle testis yokluğu, kaybolan testis sendromu olarak bilinir. Normal testisin anne karnında gonadal damar torsiyonu sonrası beslenemeyip ortadan kaybolması durumudur.
Utangaç testis nedir?
Rekraktil testis yani utangaç testis, testislerin skrotumda olmaları gereken yerde olup, zaman zaman skrotum dışına yer değiştirmeleridir. Aşırı aktif kremasterik refleks nedeniyle olur. Utangaç testisler skrotuma geri indirilip, geçici olarak skrotum içinde kalmaları sağlanabilir. Yapı ve büyüklük açısından testisler normaldir.
Ancak utangaç testis olan hastaların 1/3’ünde testisler yer değiştirip, inmemiş testis kalıcı kalabilir.
İnmemiş testis neden ve kimlerde görülür?
Kriptorşidizm yani inmemiş testis yenidoğan erkek bebeklerdeki en sık görülen doğumsal anomalidir. İnmemiş testis görülme sıklığı bebeklerin gebeliğin kaçıncı haftasında doğduklarına göre değişkenlik gösterir. Zamanında doğan bebeklerde inmemiş testis görülme sıklığı %1-4.6 iken, erken doğan bebeklerde bu oran %1.1-45’e yükselir.